Mogelijkheden voor hout nog lang niet uitgeput

Wie denkt dat er onvoldoende hout is voor bio-energie, die heeft de bijeenkomst op 11 december in de Statenzaal in het provinciehuis van Overijssel gemist. Frans Kastelijn, programmamanager energie van Eindhoven, was daar heel duidelijk over. Regelmatig wordt Kastelijn gebeld door houtleveranciers die een aanbieding doen voor de houtgestookte warmtekrachtcentrale Meerhoven. Inmiddels is de bouw van een centrale op Strijp-T gestart.

De verschillende sprekers op de bijeenkomst konden vanuit hun praktijkervaring de deelnemers inzicht geven in de do’s en don’ts van energiecentrales op hout.

 

Biomassa centraal in Overijssel

Astrid Pap van het Programma Nieuwe Energie Overijssel was gastvrouw en opende de bijeenkomst. Ze liet zien hoe essentieel biomassa is in de doelstelling van Overijssel om 20 % duurzame energie in 2020 te bereiken. De provincie loopt in 2014 al behoorlijk voor op het landelijk gemiddelde. Dat is hoofdzakelijk dankzij de inzet van biomassa.

 

 

Muziekwijk Zwolle

De Muziekwijk in Zwolle is in fasen gebouwd en recent is de laatste fase opgeleverd, waarmee de wijk nu 333 woningen telt. Die worden allemaal duurzaam verwarmd vanuit een houtgestookte warmtecentrale van Cogas Duurzaam uit Almelo. De houtketel levert 80 % van de jaarbehoefte en hulpketels 20 %. Projectleider Marcel Gehrels vertelt dat de bewoners ook nog eens goedkoper uit zijn. De warmte is 10 % goedkoper dan het tarief van de warmtewet, dat gebaseerd is op de kosten van een hr-ketel.

Oorspronkelijk was het plan om de houtketel op te nemen in een appartementenflat maar later besloot men om een afzonderlijk gebouw te nemen op enige afstand van de woningen. Er was een mooie locatie buitendijks aan het Zwartewater. Niet voorzien was dat de dijk een lastig obstakel was voor de leidingen vanwege de voorschriften van het waterschap.

 

Monitoring waterkwaliteit

De warmtecentrale van de Muziekwijk is een proefproject voor real time monitoring van de waterkwaliteit. Voor moderne verwarmingsinstallaties op lage temperatuur is bewaking van de kwaliteit van het water essentieel. Marcel Wullink van Spirotech toonde met foto’s de problemen van moderne verwarmingssystemen. Het prachtige A-label op basis van laboratoriummetingen blijkt in de praktijk te dalen naar C of D door vervuiling en corrosie. Vanwege de lagere temperatuur ‘kookt’ zuurstof niet meer uit het water en krijgen micro-organismen kansen.

Dankzij de installatie in de Muziekwijk kan men nu monsters helder water aftappen in plaats van het gebruikelijke zwarte ‘dode’ water dat vol zit met magnetiet.

 

Houtketels uit Almelo

Kara is de fabrikant van de houtketel in de Muziekwijk. Dit bedrijf bouwt al bijna 70 jaar in Almelo houtgestookte ketels tot 15 MW en toebehoren. Die worden in heel Europa gebruikt. Een recent project in Nederland naast de Muziekwijk is Bio-energie de Vallei in Ede waar twee ketels van el 4,5 MW staan. Vlak over de grens is voor glastuinder Emsflower een warmtekrachtcentrale van 1 MW elektrisch vermogen en 9 MW warmte gebouwd.

Willy Bijen legt uit hoe belangrijk het is om de houtketel nauwkeurig te kiezen. Een houtketel kan tot 30 % terugregelen; daaronder krijg je onvolledige verbranding. Een warmtebuffer is dan ook erg aan te bevelen.

Bijen laat zien dat houtchips ten opzichte van aardgas erg goedkoop zijn. Natte chips kosten 15 ct voor het equivalent van 1 m³ aardgas, droge chips 19 ct en houtpellets 29 ct. Een extra voordeel is de steun vanuit de SDE+, die in 2015 voor ketels groter dan 5 MW gunstiger wordt dan in 2014. Wel worden in 2015 de emissiewaarden fors verscherpt voor grote ketels.

Dhr. Gehrels van Cogas geeft uitleg bij de Kara ketel in de Muziekwijk

 

Houtpellets voor Easystreet Breda

Eteck is gespecialiseerd in de exploitatie van projecten met seizoenopslag van warmte en koude in de bodem (WKO). Enkele jaren geleden ontwikkelde men voor een appartementencomplex en studentenflat in Breda een klein warmtenet met twee houtpelletketels. Teun Vercauteren van Eteck legde uit dat in dit project wegens de sterke isolatie en het kleine woningoppervlak warm tapwater een groot aandeel heeft in de totale warmtebehoefte. Daar past een houtpelletketel beter bij dan een WKO. Het warmtenet heeft een aanvoertemperatuur van 70 ºC en elke woning heeft een warmtewisselaar voor tapwater.

Het ketelhuis is gesitueerd in een van de flatgebouwen. Vanwege plaatselijke brandweereisen moest de opslag van de pellets buiten het gebouw en daarvoor heeft men ondergrondse silo’s gemaakt.

De energieprestatienorm van de woningen (EPC) is met 0,29 bijzonder laag. Het kostte enige moeite om de gemeente Breda te overtuigen van de duurzaamheid van het concept. Uiteindelijk heeft TNO een gelijkwaardigheidsverklaring afgegeven voor de houtpelletketels. Vercauteren hoopt dat ook in het energielabel voor bestaande woningen ruimte komt voor dergelijke duurzame oplossingen.

Leerpunten uit de praktijkervaringen in dit project zijn o.a. aandacht voor kwaliteit van de houtpellets, geluid van de brandstoftoevoer en de afvoer van as.

 

Biowkk Meerhoven is te herhalen succes

Gemeente Eindhoven heeft inmiddels 3 warmtekrachtinstallaties op biomassa in bedrijf. De grote jongens zijn de wkk met dieselmotor en ORC op bio-olie in het nationaal zwemcentrum De Tongelreep en de houtgestookte wkk met stoomturbine-generator voor het warmtenet in Meerhoven. De eerste levert 2.350 kW elektrisch en 1.925 kW warmte en de laatste 1.130 kW_e plus 5.600 kW_th. Beide projecten draaien vrijwel volcontinu.

In 2013 haalde de Meerhovecentrale 8.300 bedrijfsuren en voor 2014 verwacht Frans Kastelijn 8.400. De exploitatie van deze centrale leverde Eindhoven in 2013 netto 510.000 Euro winst op. Als de wijk is volgebouwd gaat de winst verder omhoog tot 9 ton.

Desondanks kostte het Kastelijn toch moeite om op Strijp-T een soortgelijk project te realiseren. Er moest een Europese aanbesteding voor de houtlevering komen om te laten zien dat er voldoende brandstof beschikbaar was. Het aanbod bleek de behoefte vele malen te overtreffen. Inmiddels is de centrale op Strijp-T in aanbouw, een investering van bijna 10 miljoen Euro die dankzij de SDE+ op een gezonde manier is te exploiteren.

Het gebied Strijp heeft 300.00 GJ warmte nodig. De biowkk Strijp-T kan 200.000 GJ aan duurzame warmte leveren. Daarom wordt er nu gewerkt aan plannen voor een biowkk op Strijp-S. De opzet is dat die ook aan het Stadsplein duurzame warmte gaat leveren.

Kastelijn benadrukt dat een dergelijke ontwikkeling alleen mogelijk is met een actief gemeentebeleid. Als er geen marktpartijen te vinden zijn, dan investeert Eindhoven zelf op marktconforme basis. Met het initiatief ‘Biomassaplein’ organiseren lokale overheden in de regio Eindhoven de totale keten van biomassa.

Programma 

09.45-10.30: Ontvangst op het Provinciehuis Overijssel. 

10.30-10:35: Opening door Astrid Pap van de Provincie Overijssel (pdf)

10.35-11.00: Muziekwijk Zwolle (pdf)
Warmtenet in woonwijk met groene warmtecentrale
Marcel Gehrels, Cogas Duurzaam te Almelo

11.00-11.30: Bewaking waterkwaliteit via internet (pdf)
De Muziekwijk heeft wereldprimeur met bewaking van waterkwaliteit. Verlaging van watertemperatuur vereist extra aandacht voor    waterbehandeling
Marcel Wullink, Spirotech te Helmond

11.30-12.00: Houtketel voor de Muziekwijk (pdf)
De houtketel met geavanceerde opslag- en invoersysteem is ontwikkeld   door een Nederlandse ketelfabrikant                       
Gerard Prinsen, Kara te Almelo

12.00-13.00: Lunch

13.00-13.30: Easy Street Breda (pdf)
246 appartementen en 200 studenteneenheden worden verwarmd met houtpelletketels
Teun Vercauteren, Eteck te Waddinxveen

13.30-14.00: Na Meerhoven ook WKK op hout in Strijp Eindhoven (pdf)
Gemeente Eindhoven heeft prima praktijkervaringen met haar houtgestookte WKK in Meerhoven en bouwt nu een houtgestookte WKK bij Strijp.
Frans Kastelijn, Gemeente Eindhoven

14.15-15.15: Bezichtiging project Muziekwijk